|
Ramon Rubialek haurtzarotik izan zuen mugarri bat bere oroimenean, agian bere esperientzia politikoaren oinarria: Pablo Iglesiasen irudia 1911ko otsailean. Ramon aitarekin joan zen PSOEren fundatzailearen mitin batera. Bizkaiko lehenengo Herriko Etxea izan zen Putxetakoaren inaugurazioa zela-eta hirian zegoen. Ramon Rubialek, gerora, behin baino gehiagotan gogoratu izan zuen une hartako sentipen hura: "Bost urte nituen, eta gure aitak meatze-eremuan egin zen ekitaldi publiko batera eraman ninduen. Pablo Iglesias Bilboko hautagai gisa aurkezten zen. Ezin dut esan, Machadok bezala, bere ahotsa gogoan dudanik, bost urterekin ezinezkoa baita xehetasun horretan arreta jartzea; baina buruan grabatuta geratu zitzaidan bere irudi agurgarria". Iglesiasena izan zen esku-hartze nagusia, ikusminik handiena sortu zuena, nahiz eta bere ondoren Isidoro Acevedok eta Facundo Perezaguak esku hartu zuten. Masa-gizarte hasiberri hartan sentitu zuen lehenengo emozio hura bizitzaren amaierara arte izan zuen oso gogoan.
Meabe, gaztetako errebeldia eta antiklerikalismoa
Ramon Rubialek gaztetan sozialismoaren eredu edo erreferente izan zituen bi figuraren gainean egin zuen gogoeta heldua zela. "Sozialismora iristeko bi modu. Eta bi izaera oso ezberdin". XX. mendearen hasierako elkarte sozialistetako gazte askok arretaz jarraituko zituzten ideien batasuna gogoratzen zuen Ramon Rubialeak: "Euskal sozialismoak aparteko bi alderdi izan ditu, eta jabetu egin behar dugu nor izan ziren bi alderdi horien artifizeak.Batetik, Tomás Meabe zegoen. Beste aldetik, Pablo Iglesiasek bidali zuen mezularia, Facundo Perezagua, kleroak Toledotik kanporatu zuena larderia antiklerikal handiko gizona zelako. Perezaguaren gogortasunak eta antiklrerikalismoak, batetik, eta klerotik atera egin zen, erlijioaren zentzua zalantzan jartzen zuen, zeruari, Jainkoari eta Justiziari oihu egiten zien eta erantzunik jasotzen ez zuelako erabateko sinesgabe bihurtu zen Tomás Meabek, bestetik, Bizkaiko elkarteetako ia gazte guztiengan izan zutela eragina esan daiteke. Eta une batean Bizkaiko elkarte sozialistetatik kaleratu ere egiten ziren elizaz ezkontzen zirenak edota bere ahaideak elizaren erritoa jarraituz lurperatzen zituztenak edota seme-alabak bataiatzen zituztenak. (Ramon Rubial, Elkarrizketa, Félix Santos)
|
|
Tomás Meabe, poeta, humanista y fundador de las Juventudes Socialistas en 1903 |
Prieto, pragmatismoaren eta oratoriaren indarra
1910etik aurrera Bizkaiko sozialismoak nabarmen aldatu zuen bere norabidea. Perezaguak Bizkaian zuen agintea zapuztu egin zuen Indalecio Prietoren goraldiak. Rubial Prietoren miresle handia izan zen, eta bere ustez Prieto Bilbora iristeak berebiziko garrantzia izan zuen: Prieto ez da ez asturiarra, ez Bilbotarra. Nik uste dut leku guztietakoa dela. Bilbo asko maite izan zuen; izan ere, bertan jaio ez bazen ere, hemen egin zen gizon, hemen sufritu zuen eta hemen gozatu ahal izan zuen". (Ramon Rubial, La Gaceta del Norte, 1987ko otsailak 12).
|
|
Indalecio Prieto |
Indalecio Prieto Eibarren |
Lehenengo hamarkadako borrokarako grinaren eta antiklerikalismoaren lekua Prietoren belaunaldi berriaren hitzarmenaren eta erreformismoaren aldeko jarrerak hartu zuen. Ramon Rubialen ustez Prieto buru hotzeko erreformista bat zen: "konfiantza ematen zuen gizona zen. Garaien bilakaera gogoko zuen iraultzaile bat zen" (Ramon Rubial, La Voz de Avilés, 1985eko martxoak 17).
Ramon Rubial txunditu egiten zuen Prietoren koherentzia ideologikoak eta pragmatismoak, eta esan behar da langile-mugimendua bere tesiak aldatu gabe berbideratzen jakin zuela. "Une batean bi joera nabarmendu ziren Bilboko Elkarte Sozialistan, bat Facundo Perezaguak aldeztutakoa eta, bestea, Indalecio Prietok aldeztutakoa, hainbat gaztek jarraitu zutena. Eztabaidan zehar bi joera horiei 'perezagistak' eta ' txindangoak' deitu zitzaien. Bigarren izen hori adinekoek sortu zuten. Bilboko argotean hitz hori seriotasun eta zorroztasun ideologiko gutxiko jendeari ematen zitzaion. Polemika horretan Bizkaiko sozialismoari beste norabide bat eman behar zitzaiola eztabaidatzen zen. Prieto polemista handia izan zen, bere tesiak gailenarazi zituen eta une hartatik aurrera, hogeiko hamarkadatik aurrera, alegia, Prietok langile-giroan zuen eragina finkatzen joan zen. (…) Askok egin dute asko sozialismoaren alde; Indalecio Prietok adina oso gutxik". (Félix Santos, Elkarrizketa).
|